Hadis Rivayet Sistemine İhtimal Hesapları Merkezli bir Teorik Yaklaşım

Hadis ilminde bir râvi için kullanılan sika, mutkin, adl, sadûk, metrûk, zayıf.. vb. tabirlerin her biri, nâkilin rivayetlerindeki güvenilirlik derecesini anlatan terimlerdir. Hadisler hakkında verilen sahih, hasen, zayıf... gibi hükümler ise, hadisin Hz. Peygamber’e aidiyet ihtimâlinin kuvvetini beyan eden sözel değerlendirmelerdir. Muhaddisler bir hadis hakkında hüküm verirken o hadisi aktaran nâkillerin rivayet etmedeki genel tutarlılıklarını ve hadisin bütün tariklerini dikkate alıp, gâlib zanna göre bir hükme varmışlardır. Bu makalede, gerek râvilerle ilgili derecelerin gerekse hadislerle ilgili hükümlerin rakamsal değerlerinin ortaya çıkarılmasını mümkün kılacak ve herhangi bir hadisin en muhtemel formatını belirlemeye yardımcı olacak teorik bir model ileri sürülmüştür.